Aimée De Jongh - De terugkeer van de wespendief

 m. (..ven), valkachtige vogel, ook bijenarend geheten (Pernis apivorus). Die in het najaar naar warmere streken trekt en zich bij voorkeur aan de zoom van bossen ophoudt; hij voedt zich vooral met de larven van wespen ; bijen en hommels.

                                                                                                                                                                            

Het is niet de eerste keer dat ik jullie vertel over Aimée De Jongh. Na het lezen van Zestig lentes schreef ik hier ook al over deze scenariste. Blijkbaar is ze een echt talent op allerlei vlakken. Zo blijkt ze, naast scenariste, ook regisseur en cameravrouw te zijn. Deze keer wilde ik haar graphic novel Taxi lezen, maar helaas was deze voor onbepaalde tijd niet beschikbaar in onze bibliotheek. Ik koos daarom voor haar debuut De terugkeer van de wespendief. Wanneer je deze titel zou intypen in je zoekbalk zal je er snel achterkomen dat dit verhaal ook verfilmd is. (2017) Het, meermaals vertaalde, verhaal telt 159 pagina's die gevuld zijn met aangrijpende tekeningen. 

Net zoals bij Zestig lentes opende ik dit boek en sloot het pas wanneer ik het uitgelezen had. Heel snel dus! Ik kon weer niet stoppen. Dit overkomt me trouwens bij graphic novels wel vaker. Ik denk dat het komt door de woorden met ondersteunde beelden en de af te lezen emoties. Voor je het goed en wel doorhebt, ben je helemaal in het verhaal gezogen. Een verhaal van vriendschap, van pesten en de gevolgen daarvan. 

We leren Simon kennen, een gestresseerde man die zich in een loyaliteitsconflict omtrent zijn boekenwinkeltje bevindt. Zijn vrouw probeert hem te bereiken, maar er lijkt wel een muur tussen hen te staan. Op een gegeven is hij getuige van een vrouw die zich op de treinsporen begeeft. Hij probeert haar te redden, maar dat is tevergeefs. Deze gebeurtenis brengt hem terug naar zijn schooltijd met Ralph. Het is snel duidelijk dat deze vriendschap hem nog steeds nauw aan het hart ligt. Hij draagt dit verdriet alleen en zoekt troost in zijn boekenopslag in het bos. Op een dag ontmoet hij een vrouw die maakt dat hij alles in vraag stelt, maar is dat wel een goed idee? Zal de wespendief alleen achterblijven? 

Dit verhaal gaat over pesten en dan vooral over hoe dit voor altijd aanwezig blijft in je leven. De gevolgen gaan nooit meer weg. Je kan gebeurtenissen die je zo getekend hebben niet zomaar in een doosje steken en afsluiten. Ze zullen je terug overvallen op een ongelegen tijdstip en je zal ze steeds moeilijker kunnen terugduwen in je doosje. Aimée De Jongh slaagt erin om de strijd tussen de innerlijke demonen en het dagelijks leven van het hoofdpersonage naast elkaar zichtbaar te maken. Ook de onmacht van zowel het hoofdpersonage als zijn vrouw is via de tekeningen erg realistisch naar voren gebracht. 

Pesten blijft een actueel thema. Gelukkig zijn er tegenwoordig al heel wat initiatieven, maar toch moeten we helaas vaststellen dat ook die soms onvoldoende zijn. Nog te vaak lezen we dat jongeren zich zeer eenzaam voelen met al de gevolgen van dien. In de meest recente aflevering van Viva la feta vertelt Regula Ysewijn over haar jeugd. Ze vertelt dat ze heel erg gepest werd. Als volwassen vrouw kan ze nog steeds niet over haar lippen krijgen wat kinderen haar in haar jeugd toeriepen. Deze woorden staan in haar geheugen gegrift. 

Helaas kan ik uit ervaring vertellen dat dit echt zo is. Ook ik kan de verwensingen die ik als kind naar mijn hoofd kreeg, letterlijk herhalen. Ik was te dik, dom, te druk en had daarbij nog last van een lui oog. Doorheen mijn jeugd had ik het moeilijk om vriendschappen vast te houden. Ik was sociaal en zocht contact met anderen, maar 'erbij horen' bleek een ingewikkelde klus. In mijn tienerjaren en bij collega's vond ik mensen waarbij ik me echt goed voelde. Als moeder voel ik dat wanneer mijn kinderen met verhalen van uitsluiten of pesten thuiskomen, dit me erg raakt. Kinderen zijn hard voor elkaar en beseffen nog niet welke littekens ze achterlaten. Littekens die je als volwassenen nog meedraagt. Dat bewijst het verhaal dat Aimée De Jongh schreef. 

Zoals ik hierboven al vermeldde, is De terugkeer van de wespendief verfilmd door AVOTROS. Ik wilde toch echt weten hoe dit verhaal tot leven zou komen in een telefilm en dus vond ik de film online. Er zijn wel wat verschillen op te merken met het verhaal in de graphic novel, maar de hoofdlijnen lopen gelijk. Enkel is het bestaan van de jonge vrouw in de film een vraagteken en dat had ik uit het boek zeker niet zo begrepen. De enige die daar achterblijft met een vraagteken ben ik zelf! :-) Wil je de film graag bekijken? Dan kan dat hier. 

Wanneer je met dit thema aan de slag wil in je lessen, kan je dus heel wat lectuur vinden over pesten. Daarnaast kan je leerlingen ook hulplijnen aanbieden zowel op school als online. Zo kan je op deze site (www.watwat.be) op basis van de leeftijd van de jongere en de vraag die ze hebben heel wat informatie terugvinden. Wat ik erg positief vind, is dat er niet enkel op de gepeste wordt gericht, maar ook op de pester. Dit kwam in het getekende verhaal minder naar boven, maar in de film staat ook het schuldgevoel van de inmiddels volwassen pesters centraal. We zijn snel geneigd om in termen van dader versus slachtoffer te denken. Echter lijkt het me als leerkracht ook belangrijk om volgende vraag te stellen: waarom heeft deze jongere de neiging zich boven een andere te zetten en anderen te schaden? Wat is zijn intentie? Enkel wanneer we dit begrijpen, kunnen we de situatie in de kiem smoren en doorbreken. 

Kwam je zelf in contact met pesten doorheen je schooltijd? Hoe zou jij hier als leerkracht mee omgaan? 

Bronnen:

Stripsinhetonderwijs. (n.d.). De terugkeer van de wespendief - Aimée de Jongh - Wikiwijs Maken. Wikiwijs. https://maken.wikiwijs.nl/133378/De_terugkeer_van_de_wespendief___Aim_e_de_Jongh 

De Terugkeer van de Wespendief. (n.d.). [Video]. NPO Start. https://npo.nl/start/video/de-terugkeer-van-de-wespendief

Stripjournaal. (2017, November 8). Twee awards voor Terugkeer van de Wespendief op filmfestival. Stripjournaal. https://stripjournaal.com/2017/11/08/awards-terugkeer-wespendief/