Waarom hoogbegaafde kinderen vaak verkeerd begrepen worden - De Morgen

 

Ons IQ, ofwel het intelligentie quotiënt zet de intelligentie van een persoon om in een getal. Niet iedereen kent dit getal, het kan enkel door specifieke testing bekomen worden. Gemiddeld ligt dit getal tussen 90 en 110, tot 120 zit je in een bovengemiddeld niveau en vanaf 130 spreken we van een hoogbegaafd niveau. Uitzonderlijk, zou je denken, maar niets is minder waar. In België zou liefst 2,3 procent een hoog IQ hebben. Bijna 10 procent van de leerlingen zou een IQ hebben boven 120, wat overeenkomt met sterk cognitief functionerend. Daarnaast zou er in elke klas één leerling zitten met een IQ boven de 130. 

Hoe komt het dat we deze leerlingen niet opmerken in ons huidig onderwijs? Hiervoor hebben we, als leerkracht, kennis nodig. Dit kan in een navorming voor leerkrachten die al voor de klas staan, maar ook in de lerarenopleiding zou hiervoor meer aandacht moeten zijn, stelt Lore Dewulf, expert hoogbegaafdheid. Betrokken communicatie tussen ouders en school over eventuele verschillen in gedrag is erg belangrijk. 

Hoogbegaafdheid gaat verder dan het intelligentieniveau van mensen. Zo spelen ook persoonlijkheidskenmerken mee; denk aan een drang naar autonomie, een sterk rechtvaardigheidsgevoel en een kritische houding. Hoewel het aantal jongens en meisjes gelijk zijn, is er een verschil van uiting tussen jongens en meisjes. Meisjes zullen meer onder de radar blijven. Kinderen met een biculturele achtergrond of een ontwikkelingsstoornis botsen op nog meer uitdagingen. Wanneer ze niet opgemerkt worden, kunnen ze rebels of geïsoleerd gedrag vertonen waardoor er gefocust wordt op dit gedrag en de juiste hulp ontbreekt.

Een geïsoleerde IQ-test kan gebeuren via het centrum voor leerlingenbegeleiding en is gratis. Zulke testen zijn een momentopname en de kans bestaat dat kinderen zich op testingmomenten niet helemaal tonen. Een brede screening is dus, volgens Venderikx, enkel een goed idee als dit kwalitatief en degelijk gebeurt. Deze brede screenings kunnen oplopen tot 1.500 euro, maar niet elke ouder kan dit betalen. Dit is een pijnlijke vaststelling, er zijn kinderen waarvan de ouders de weg naar hulp niet vinden of testing financieel onhaalbaar is. Op dit moment kunnen hoogbegaafde kinderen geen aanspraak doen op leersteun omdat het gegeven niet onder de DSM- criteria valt. De zorg die ze krijgen is dus afhankelijk van de school en die zorg groeit gelukkig. 

Volgens het artikel verhoogde Vlaams minster van Onderwijs Ben Weyts vorig jaar het budget voor de ondersteuning van hoogbegaafde kinderen naar 1 miljoen euro. Dit geld zou dan doorvloeien naar scholen en interuniversitaire expertisecentra, maar als deze groep zo groot is, zijn er dan wel genoeg middelen? Kathleen Venderickx, professor aan de leerstoel hoogbegaafdheid en bestuurder bij Exentra, stelt dat een drieledig recept nodig is om dit talent te begeleiden. Een combinatie van 'compacten', verrijken en versnellen van leerstof mogelijk maken en de leerlingen regelmatig uit de klas nemen leidt tot succes. 

Flowchart Kim Hovestad

Mij lijkt het belangrijk dat scholen inzetten op navormingen voor leerkrachten en een duidelijke zorgvisie bij (het vermoeden van) hoogbegaafdheid. Zo kunnen zij gedrag juist kaderen en leerlingen sneller tot de juiste hulp begeleiden. Er zijn heel wat hoogbegaafde leerlingen die 'onderpresteren' en daardoor zelfs uitvallen. Dit komt niet omdat ze niet beter kunnen, maar omdat de lesinfo te weinig uitdagend, te breed of net te compact is. Dit kunnen wij als leerkracht aanpakken binnen onze klas. Daarnaast hoop ik in onze opleiding ook nog een luik te vinden rond deze zorgnood bij jongeren. Als nieuwe leerkracht kan het ons helpen bij het opmerken van deze jongeren. Deze leerlingen hebben net zoveel aandacht nodig als andere jongeren die het moeilijk hebben. Wanneer we deze leerlingen in hun talent en kracht kunnen zetten, doen we hen groeien. In de flowchart hierboven vind je nog wat duidelijke tips van Kim Hoevestad, zakelijk tekenaar aan de universiteit van Twente. 

Het volledige artikel kan je hier vinden. 

Wat was jouw beeld van hoogbegaafdheid bij jongeren? Kijk je na het lezen van deze blog anders naar deze problematiek?